Nieuws Login Portaal Maak een afspraak: 073 - 7200 993
Hormoon substitutie
Er zijn weinig medische zaken waarover zoveel meningsverschillen bestaan als over de manier waarop menopauzeklachten behandeld moeten worden. Bij deze discussie staat in de klassieke geneeskunde hormoonvervangende therapie (HVT), ook genaamd hormoonsubstitutietherapie (HST) of hormone replacement therapy (HRT) centraal.
Ik beschouw de klassieke hormoonvervangende therapie dan ook als een van de vele ‘oplossingen’ die de klassieke geneeskunde heeft ontdekt voor de behandeling van een klachten die vrouwen in de overgang kunnen belemmeren. Ongeveer 96% van de vrouwen ervaart overgangsklachten maar ongeveer 35 % heeft zodanige klachten dat ze hulp zoeken. Meestal eerst in huis/tuin en keuken middeltjes , soms gaan ze naar de huisarts.
Slechts 5 % van de huisartsen ziet vrouwen die om hulp komen vragen voor klachten van de overgang. Het taboe heerst dat het een natuurlijk proces is en dat vrouwen niet moeten klagen.
Of erg heerst een schrikbeeld over hormonen.
De traditionele geneeskunde is zeer sterk farmaceutisch gericht. Er wordt voornamelijk aandacht besteed aan de geneesmiddelen die op de markt zijn. Met als enig doel acute symptomen zo snel mogelijk te onderdrukken in plaats van symptomen te zien als signalen dat er in de basis ergens iets aan het veranderen is
Menopauze werd in de klassieke geneeskunde veeleer gezien als een ‘te behandelen ziekte’ die zo snel mogelijk voorbij moet gaan en waarvan de symptomen liefst zo goed mogelijk onderdrukt moeten worden. In die optiek was de ontdekking van synthetische hormonen die de onevenwichten bij de menopauzale vrouw konden herstellen, een van de meest spectaculaire ontdekkingen in de moderne geneeskunde. HST heeft miljoenen vrouwen kunnen helpen die totaal ontredderd waren op het moment dat ze in de menopauze kwamen. Vrouwen die zoveel en zo zware klachten hadden dat hun levenskwaliteit sterk achteruit ging. In het verleden was HST dé oplossing voor zware menopauzale klachten. Het evenwicht van de vrouwelijke hormonen is evenwel een uiterst delicaat systeem waar heel voorzichtig mee omgegaan moet worden. Bij milde klachten kunnen andere behandelingen zeker eerst overwogen worden.
Hormoonvervangende therapie kan vervelende bijwerkingen hebben. Zoals migraine, duizeligheid, vocht vasthouden, en bij langdurig gebruik het risico op oestrogeengerelateerde kanker. Voornamelijk borst-, baarmoeder- en baarmoederhalskanker, werd niet als serieus te nemen risico beschouwd.
Gelukkig is de hormoontherapie in de loop der jaren sterk geëvolueerd en zijn artsen meer en meer overgestapt naar het gebruik van bio-identieke hormonen. Die worden niet alleen veel beter in het lichaam opgenomen, maar ook veel minder risico’s inhouden voor de gezondheid.
Bij hormoonvervangende therapie is het daarom heel belangrijk om onderscheid te maken tussen synthetische hormonen en bio-identieke hormonen. Bio-identieke hormonen worden in de hedendaagse geneeskunde door endocrinologen en hormoonspecialisten met veel succes ingezet bij aandoeningen die veroorzaakt worden door hormonale onevenwichten of tekorten, bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, schildklierziekten, bijnieruitputting en depressie.
We hebben vandaag de mogelijkheid om fantastische dingen te doen met hormonen voor specifieke problemen waar preventie of natuurlijke ondersteuning niet werken. Bij vrouwen die vervroegd in de menopauze komen (bijvoorbeeld na het verwijderen van de eierstokken of baarmoeder) is het zelfs levensnoodzakelijk om hormoontherapie voor te schrijven. Het is echter belangrijk dat dit gebeurt met de nodige kennis en verantwoordelijkheid: hormoontherapie is een boeiende maar ingewikkelde materie, waarbij de juiste dosering van het allergrootste belang is. Het is niet iets waarmee niet-specialisten op eigen houtje kunnen experimenteren, maar iets waar zeer bewust mee omgegaan moet worden.
Belangrijk is om het volgende te weten
Global Consensus Statement on Menopausal Hormone Therapy (MHT) voor patiënten:
- MHT is de meest effectieve behandeling voor typische overgangsklachten: opvliegers en overmatig transpireren. Dit geldt voor vrouwen van elke leeftijd. De voordelen van MHT wegen voor vrouwen die jonger zijn dan 60 jaar en/ of voor vrouwen binnen 10 jaar na de menopauze (de laatste menstruatie) zwaarder dan de mogelijke risico’s.
- MHT is effectief en geschikt voor de preventie van botbreuken als gevolg van osteoporose bij vrouwen met een verhoogd risico op botontkalking, die jonger zijn dan 60 jaar en/of binnen 10 jaar na de menopauze.
- Gegevens uit goed wetenschappelijk onderzoek tonen aan dat MHT met uitsluitend oestrogenen de kans op hart en vaatziekten vermindert, en dat er tevens een afname is van totale sterfte bij vrouwen jonger dan 60 jaar en/of binnen 10 jaar na de menopauze. Data van deze onderzoeksgroep met gecombineerd gebruik van een oestrogeen én een progestageen laten een zelfde trend zien wat betreft de mortaliteit, waarbij de meeste gerandomiseerde klinische onderzoeken noch een significante toename noch afname van coronaire hartziekten lieten zien.
- Lokale (vaginaal toegepaste) laag gedoseerde oestrogeentherapie heeft de voorkeur bij vrouwen die uitsluitend symptomen hebben als vaginale droogte of daarmee samenhangend ongemak bij geslachtsgemeenschap.
- Oestrogeen gegeven als enige middel is geschikt voor vrouwen bij wie de baarmoeder verwijderd is. Combinatie met een progestageen of progesteron is alleen nodig als de baarmoeder aanwezig is.
- De optie van MHT is een individuele beslissing waarbij verbetering van levenskwaliteit en het belang dat gehecht wordt aan preventie enerzijds moet worden afgewogen tegen persoonlijke risicofactoren als leeftijd, aantal jaren na de menopauze en risico’s op veneuze trombo-embolie, herseninfarct, ischemische hartziekten en borstkanker anderzijds.
- De kans op veneuze trombo-embolie en herseninfarct neemt toe bij het gebruik van orale MHT echter het absolute risico is zeer laag bij vrouwen jonger dan 60. Uit observationele studies bleek een lager risico als oestrogeen via de huid wordt toegediend.
- De toename van het borstkankerrisico bij vrouwen ouder dan 50 jaar, dat geassocieerd wordt met MHT is een complex onderwerp. Deze toename van mammacarcinoom is primair geassocieerd met het gebruik van gecombineerde MHT. Het risico dat wordt toegeschreven aan MHT is klein en neemt weer af zodra de MHT wordt gestaakt.
- De dosering en duur van MHT moet stroken met het doel van de behandeling en bijbehorende veiligheidskwesties en individueel worden bepaald.
- Systemische MHT wordt aanbevolen voor vrouwen met een premature overgang (POI, primaire ovariële insufficiëntie) tenminste tot de gemiddelde natuurlijke overgangsleeftijd (51 jaar in Nederland)
- Het gebruik van individueel op maat samengestelde (zgn. ‘custom-compounded’) bio-identieke
- hormoontherapie (zoals in de VS in zwang) wordt niet geadviseerd.
- De huidige data ondersteunen niet dat MHT veilig gebruikt kan worden door vrouwen die borstkanker hebben gehad.
vertaald door B. Havenith
Hoe ziet de behandelroute eruit?
Dit zijn de stappen die je gaat volgen
-
Voorlopige planning
-
Pre-operatieve screening
-
Tijdstip definitief
-
De dag van je ingreep
-
Nacontrole
-
Voorlopige planning
In overleg met de gynaecoloog van Karmenta is er besloten om je te gaan opereren op de operatiekamer (OK) of de poliklinische behandelkamer (PBK) van Karmenta.
De gynaecoloog kijkt samen met de poli-assistente wanneer er ruimte is op het ok programma. Je krijgt een datum waarop je operatie gepland wordt. Deze planning is altijd onder voorbehoud. In uitzonderlijke gevallen, kan het zijn dat de datum verandert. Mocht dit gebeuren, dan krijg je natuurlijk van ons bericht. Een paar dagen voor de datum van de operatie, krijg je van de poli-assitente wanneer je precies verwacht wordt. Heb je vragen telefoneer dan gerust even met de poli-assistente.
-
Pre-operatieve screening
We vragen je enkele weken voor je ingreep om een vragenlijst over je gezondheid in te vullen. Dat doe je gemakkelijk online op onze website, dus dat mag je ook gelijk nu doen. De anesthesist van Karmenta zal jouw ingevulde vragenlijst beoordelen en aan de hand van je antwoorden bepalen welke verdoving je het beste kunt krijgen. Uiteraard is er op het online formulier ruimte om zelf een voorkeur aan te geven, maar de anesthesist heeft het laatste woord... eventueel zal de anesthesist, of de anesthesie-verpleegkundige contact met je opnemen en soms zullen ze je vragen om een foto van je hoofd en hals toe te sturen.
Vul de vragenlijst zo goed mogelijk in, en geef zeker ook aan als je onzeker bent, of ergens bang voor bent of ergens meer informatie over wilt hebben.
-
Tijdstip definitief
Als de pre-operatieve screening beoordeeld is en de anesthesie akkoord gegeven heeft voor je verdoving dan maakt onze OK-assistente Cynthia een planning van de operatiedag. Zij zal natuurlijk ook in de gaten houden of alle benodigde materialen besteld zijn, op tijd in huis zijn en alles verder in orde is voor jouw ingreep op de dag van je operatie. Er wordt een optimale volgorde van alle patienten tijdens de operatiedag gemaakt en dan wordt het tijdstip geprikt waarop jij aan de beurt bent.
Je ontvangt een mailtje uit ons electronisch patientendossier met het tijdstip van je ingreep.
Wat nou als je niet ingepland kan worden?
De anesthesist kan een probleem zien bij je operatie, of er ontstaat een ander probleem bij de voorbereidingen van je operatie. Het is niet eerlijk als we je zouden inplannen voor een ingreep terwijl alle voorbereidingen niet 100% in orde zijn, dus uiteraard zullen we je dan meteen informeren en met je overleggen. In principe zijn er verschillende mogelijkheden:
We lossen het probleem op en we plannen je in op een andere dag voor je ingreep.
Dat is vervelend, maar we doen dit dan omdat dat voor jouw gezondheid het beste is. Dan verandert alleen de dag van je ingreep en dan gaan we je opnieuw inplannen. Je pre-operatieve screening hoef je niet opnieuw in te vullen, tenzij de anesthesist daarom vraagt natuurlijk.
We verwijzen je naar een andere kliniek of ziekenhuis
Als we je niet kunnen opereren omdat we daar in ons medisch centrum niet de juiste voorzieningen voor hebben, dan zullen we je verwijzen naar een ziekenhuis waar die voorzieningen er wel zijn. Dat zal in de meeste gevallen een ziekenhuis in jouw regio zijn. We zullen dit met je overleggen en onze gynaecoloog zal jouw situatie, en jouw ingreep, dan bespreken met haar collega in het betreffende ziekenhuis.
-
De dag van je ingreep
Op de dag van je ingreep of operatie heb je je natuurlijk gehouden aan de afspraken die vooraf met je gemaakt zijn. Je meldt je op het afgesproken tijdstip aan de Karmenta-balie van Medisch Centrum Schijndel, aan de Steeg 6 in Schijndel. Dezelfde plek dus waar je geweest bent voor het spreekuur. Daar zit Gerard en hij belt voor jou met de holding in het operatie-complex of ze klaar zijn om jou voor te bereiden op je operatie. Hij zal ook in het electronische patientendossier de gegevens vastleggen van degene die je weer komt ophalen na je ingreep. Want vaak mag je na je ingreep niet zelf naar huis rijden of fietsen.
Als er nog administratieve zaken geregeld moeten worden, dan kan je dat ook met Gerard regelen. Je gaat in de wachtruimte zitten totdat de verpleegkundige van de holding je op komt halen.
Bekijk hier foto's van een ingreep op de operatiekamer bij Karmenta
Op de holding
De toegang tot het OK-complex ligt vlak achter de receptie. Eerst mag je in een kamertje omkleden. Je krijgt operatiekleding om aan te trekken en de verpleegkundige zal je vragen wie je bent, wanneer je geboren bent en voor welke ingreep je ingepland bent (dat zal nog enkele keren gebeuren tijdens je operatie). De anesthesieverpleegkundige komt kennis maken en zal de geplande anesthesie met je doornemen. Vraag gerust de vragen die je wilt stellen. Het hele team van Karmenta is er op gericht dat jij je zo prettig mogelijk voelt tijdens je ingreep. Wil je een beetje met je smartphone spelen, we hebben supersnel wifi als je inlogt op het Wifi-netwerk "MCS-gast".
De ingreep
Uiteindelijk ga je natuurlijk naar de operatiekamer voor je ingreep en als je klaar bent, dan brengen ze je terug naar de verkoever om bij te komen uit je verdoving. Je komt terug bij dezelfde verpleegkundigen waar je al kennis mee gemaakt had, en je mag nu ook wat eten. Als je weer een beetje fris bent, komt de gynaecoloog bij je langs om je te vertellen hoe je ingreep verlopen is.
Overnachten
Blijf je slapen na je ingreep? Dat kan in de 2-persoons of 4-persoons kamer in Medisch Centrum Schijndel. Dan vind je het vast leuk om bezoek te krijgen. Dat kan natuurlijk. Hier vinden bezoekers meer (praktische) informatie over hoe dat werkt.
Terug naar huis
Je hebt hem of haar vast ook al ge-appt, maar anders zorgen we ervoor dat degene die je komt ophalen een seintje krijgt om je op te halen. Je moet even wachten tot het team je ontslaat van hun zorg op het operatiecomplex. Als er speciale afspraken met je gemaakt moeten worden, dan zullen we dat vertellen en we zullen er ook op letten dat je het goed begrepen hebt. Je krijgt een ontslagbrief mee en vaak ook informatie voor de nazorg na je operatie. Soms krijg je medicatie mee, bijvoorbeeld voor de pijnstilling tijdens de avond en nacht.
Voel je je thuis niet lekker, ga je bloeden, of maak je je zorgen? Aarzel dan zeker niet en bel met Karmenta. Ons speciale nummer hiervoor is 073 - 7200 828
-
Nacontrole
Vrijwel altijd wordt er enkele dagen na je ingreep een afspraak gemaakt op het spreekuur voor de nacontrole. Het afsprakenkaartje zit in de map die je meegekregen hebt na je ingreep, of er is vanuit het electronisch patienten dossier een e-mailtje aan je verstuurd. Je spreekt tijdens het nacontrole-consult met de gynaecoloog die je geopereerd heeft en ze zal met je bespreken hoe de operatie verlopen is en hoe je erna opgeknapt bent. Meestal zal ze ook even willen kijken hoe je wond genezen is. Verder bespreek je eventuele klachten en hoe je het beste verder kunt opknappen.
We zitten midden in Brabant en ontvangen je met plezier
Tijdelijk helaas zonder koffie in de wachtruimte, de espressomachine is defect, maar binnenkort weer met koffie in de wachtruimte! Je vindt ons midden in Brabant, niet ver van 's-Hertogenbosch en Eindhoven, 10 minuten rijden van de A2 en met ruimschoots voldoende (gratis) parkeerplaatsen.
